Kendime Düşünceler, Marcus Aurelius | Kitap İncelemesi

"...hiç unutma; hâlâ hayattayken bir an evvel insan olmaya başla. İnsanlara öfkelenmemek kadar onlara dalkavukluk etmemeye de özen göster. Çünkü her ikisi de toplumsal çıkara aykırıdır ve zarar verir. Öfkelendiğinde bunun erkekçe bir şey olmadığını, sevecenlik ve kibarlık gibi özelliklerin insana ve haliyle bir erkeğe daha çok yaraştığını düşün. Öfkelenmeye ve hoşnutsuzluğa mahal vermeyen bir adam içinde gücü, sağlam sinirleri ve yürekliliği barındırır. Çünkü zihin hislerden bağımsız olmaya ne kadar yakınsa, güçlü olmaya da o kadar yakındır. Öfke de üzüntü gibi zayıflıktır. Çünkü her ikisi de yaralanmaya ve teslimiyete neden olur."

Marcus Aurelius, Kendime Düşünceler | Sayfa 120 | Türkiye İş Bankası ve Kültür Yayınları

İnceleme: Kitabın yazarı Marcus Aurelius, 96-180 yılları arasında görev yapan beş iyi imparatordan sonuncusu olarak kabul edilmektedir. Kendime Düşünceler adlı felsefi kitabı da 170-180 yılları arasında savaştayken kısa kısa notlar halinde ele almış; ölümünden sonra kitap haline getirilmiştir. Marcus Aurelius, aynı zamanda en önemli Stoacı filozoflar arasında görülmektedir.

Peki nedir Stoacı felsefe? Kurucusu Kıbrıslı Zenon olan Stoacılık; Helenistik felsefe de öne çıkan akımlardandır. Stoacılar da temel esas mutluluktur. Mutluluğun dış koşullara bağlı olmadığını, doğaya uygun yaşayarak, topluma fayda göstererek, adaletli, ünün şanın geçici olduğunu ve her şeyden öte ölümün ve kaderin kabullenilerek mutluluğa erişilebilir. Erdemi doğaya uygun olarak yaşamak kabul etmişlerdir. Özellikle kişinin etik ve ahlak olarak iyiliğiyle ilgilenmektedirler.

Kitaba geçecek olursak, tabi ki Stoacı düşünceler üzerine yazılmış bir eser. Kitapta özellikle her şeyin gelip geçici olduğu, şanın, şöhretin, paranın, zamanın vs. günümüzde çok önem verdiğimiz hiç bir şeyin değerinin olmadığı düşüncesi ağır basmaktadır. Marcus için önemli olan topluma faydalı, iyi ve adaletli olarak yaşamaktır. İnsanın arzusu ve nefsinin isteklerine güdümünde yaşamasının gereksiz olduğu düşüncesini savunmaktadır. Her anında ölümü bilerek buna uygun yaşamanın gerektiği düşüncesindedir.

Kitap sade ve anlaşılır bir dilde yazılması itibariyle okunması için felsefi bir temele ihtiyaç duyulmuyor. Gerçekten kişiye ve hayata dair çok güzel öğütler bulundurduğu için farklı zamanlarda okunulursa farklı anlamlar da doğurabilir. Okumanızı tavsiye ederim.

"Belki de ün düşkünlüğüdür seni yıpratan. Fakat her şeyin ne kadar çabuk unutulduğunu, her yanını saran sonsuz zaman uçurumunda yok olup gittiğini görüyorsun işte; alkışların boşluğunu, sana ün bahşedenlerin öngörülemez kaypaklığını ve tüm bunların sınırlandığı daracık alanı. Bütün yeryüzü küçücük bir nokta değil midir; yaşadığın yer bu noktanın ufacık bir köşesi değil midir ve burada kaç tane, hangi türden insan seni över ki?"

Marcus Aurelius, Kendime Düşünceler | Sayfa 30 | Türkiye İş Bankası ve Kültür Yayınları